AARDENBURG

Sint- Baafskerk

De Sint-Baafskerk is het oudste gebouw van Aardenburg. De kerk werd gesticht door monniken van de Sint Baafsabdij uit Gent in 959. In het oudste deel van de kerk vind je bouwmateriaal dat vermoedelijk afkomstig is van het Romeinse Castellum uit de jaren 175 tot 270 na Chr.. In de dertiende eeuw werd de kerk uitgebreid in een stijl die een overgang vormt tussen de Romaanse en Gotische bouwstijl: de ”Scheldegotiek”. Halverwege de veertiende eeuw werd de kerk nogmaals uitgebreid, in ”Hoog-Gotische stijl”. Vanaf de veertiende eeuw tot de reformatie werd de kerk herhaaldelijk beschadigd door diverse strijdende partijen en in 1582 werd nog door de Fransen het lood van de kerk geroofd.In de zeventiende eeuw waren een aantal grote restauraties nodig omdat, de inmiddels Hervormde kerk, veel te lijden had gehad van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens deze restauraties werd een gevelsteen geplaatst met het jaartal 1646 en daarboven het wapen van de generaliteit. Bij deze restauratie werd ook bouwmateriaal gebruikt van de andere Aardenburgse kerk ”de Mariakerk”. ​In de Tweede Wereldoorlog werd de Sint-Baafskerk opnieuw getroffen door oorlogsgeweld. In de periode daarna volgde de laatste grote restauratie. Tijdens deze restauratie werden grafzerken van de Mariakerk ontdekt, die ondersteboven als stoeptegels waren gebruikt. Bij het opnieuw uitgraven van de vloer stuitte men op een aantal beschilderde grafkelders uit de dertiende en veertiende eeuw. Een aantal hiervan werden in een betonnen kist gegoten en deze sarcofagen staan in de kerk opgesteld.

CADZAND

DORPSKERK

In 1225 werd de houten kapel vervangen door een stenen kerk, de Onze Vrouwe Kercke, bestaande uit één beuk. De massieve Lambertustoren werd links naast de kerk gebouwd. In 1325 werd een tweede beuk gebouwd.  Met de komst van prins Maurits van Oranje in 1604 werd de Onze Vrouwe Kercke ingenomen door de Reformanten. In 1609 en 1641 is de tot ruïne vervallen kerk grondig gerestaureerd. De Lambertustoren kon niet meer worden hersteld en werd vervangen door een dakruiter. Bij de restauratie van het kerkgebouw in 1929 werd de dakruiter vervangen door de huidige toren. In de volksmond heet de N.H. kerk nog altijd de Mariakerk.

Nieuwvliet

HERVORMDE KERK

Nieuwvliet wordt in de volksmond Sint Pier genoemd, naar de Spaanse schans (verdedigingswerk) Sint Pieter, die rond 1600 bij de kruising Nieuwvlietseweg-St. Bavodijk gestaan heeft.De toenmalige Heer van de Heerlykheit van Nieuwvliet, Pieter de Vos, was Rooms-Katholiek. Toch ijverde hij voor de bouw van een Hervormde kerk, omdat dan de Heerlijkheid, die al dikwijls te koop gestaan heeft, voor een hogere prijs verkocht kon worden. Het kerkgebouw was in 1659 gereed. Pieter de Vos schonk de klok aan de N.H. kerk.

RETRANCHEMENT

D’OUWE KERKE

Het houten kerkje uit 1621 mocht in  1653 worden vervangen door de huidige stenen kerk. Het bedrag, ongeveer 6270 gulden, was met steun van de overheid en door de eigen bevolking bijeen gebracht. Hoewel de kerk pas in 1654 klaar was, werd het reeds in het najaar van 1653 in gebruik genomen. Hiermee kwam een einde aan “het vurenhouten tijdperk”, de tijd waarin een deel van de gelovigen  buiten het te kleine houten kerkje moest staan om naar de dominee te luisteren. De kerk is een ‘zaalkerk’ met vijf traveeën (gewelfvakken tussen gordelbogen). De dakruiter werd in 1827 vervangen en is nu weer aan vervanging toe. De klok in de toren werd door Johannes la Fort uit Middelburg in 1756 gegoten. Zij roept de gelovigen nog steeds ter kerke. Opgelopen oorlogsschade werd kort na de bevrijding hersteld. Het interieur is in 1954 gerestaureerd, het gebouw in 2009.

De stichting d’Ouwe Kerke is sinds augustus 2015 eigenaar en exploitant van de voormalige  Nederlands Hervormde Kerk in Retranchement. Het doel van de in 2009 opgerichte stichting was het in eigendom verwerven van het pittoreske kerkgebouw, nadat de Protestantse Gemeente Zuidwesthoek had besloten het kerkgebouw aan de eredienst te onttrekken en te verkopen. De stichting wilde het gebouw voor de gemeenschap behouden en een sociaal-maatschappelijke en culturele functie geven.

WATERLANDKERKJE

‘T KERKJE

Zeeuws-Vlamingen gaan gewoon naar ’t Kerkje. Toch kreeg het dorp in 1796 de naam Waterland. Om verwarring met Waterland-Oudeman te voorkomen werd dit gewijzigd in Waterlandkerkje. Het kerkje zelf, de Hervormde kerk, is gebouwd in 1674. De eerste kerk, in de buurt van het Goedleven, was door brand verwoest. Hun dominee, Johannes Stuerbaut heeft er tijdens de godsdiensttwisten in 1668 het leven gelaten. Van hem staat vóór de kerk een beeld, vervaardigd door Omer Gielliet. Het Hervormde kerkje werd in 1708 door de Fransen in brand gestoken. Op de restanten ervan is het in 1713 herbouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk weer beschadigd en in 1956 gerestaureerd. Tegenwoordig doet het gebouw dienst als expositieruimte en concertpodium en is het één van de door de gemeente Sluis aangewezen locaties voor de voltrekking van een burgerlijk huwelijk.